Panik Bozukluğu
Sanırım panik atak geçireceğim, yine panik atak geçireceğim, atak geçirirsem buradan nasıl kurtulacağım, burası çok kalabalık kimse bana yardım edemez, kapana kısılmış gibiyim, nefesim daralmaya başladı bile, boğuluyorum sanırım, öleceğim galiba, ölürsem ailem ne olacak, bu sefer kesin öleceğim, yok yok felç kalacağım, ellerim terliyor, çok korkuyorum, sanırım sonum geldi, bayılacağım, midem bulanıyor, sıcak da bastı durum fena…
Yukarıda bahsedilen belirtiler panik bozukluğa sahip kişilerin sıklıkla yaşadığı durumlara örnek olarak verilmiştir. Bu örnek ve aşağıda verilen bilgiler kendinize tanı koymanız için değil, bu belirtilerden sahip olduklarınız varsa öğrenmeniz ve gerekli olduğu takdirde bir uzmana başvurmanız için verilmiştir.
Bu yazının devamında nelerle karşılaşacağız?
Hangi sorularımız cevap bulacak?
- Panik bozukluk nedir?
- Panik bozukluk belirtileri nelerdir?
- Panik bozukluk nedenleri nelerdir?
- Panik bozukluk neden olur?
- Panik atak nedir?
- Panik atak belirtileri nelerdir?
- Panik atak ve panik bozukluk arasındaki fark nedir?
- Panik bozuklukta tedavi nasıldır?
- EMDR ve panik bozukluk
- BDT ve panik bozukluk
- Bu terapiler bana ne kazandıracak?
PANİK BOZUKLUK NEDİR?
Panik bozukluk: yineleyen, ani panik veya korku nöbetleri geçirdiğiniz bir anksiyete bozukluğudur. Herkes belirli zamanlarda endişe ve panik duyguları yaşar. Bu duygular stresli veya tehlikeli durumlara karşı verdiğimiz doğal tepkilerdir. Ancak panik bozukluğu olan kişiler, genellikle görünürde bir sebep olmaksızın, herhangi bir zamanda ataklar geçireceklerine ve bu atakların sonuçlarında neler olacağına dair kaygı verici düşüncelere sahiptirler. Dolayısıyla bu bozukluğa sahip bireylerin yaşam kalitesi düşer, ilişkilerinde sorunlar ortaya çıkar ve bireyler günlük yaşam faaliyetlerini yerine getirmekte güçlük çekerler.
Panik Bozukluk Belirtileri:
- Tekrarlayan ve beklenmedik panik ataklar geçirme
- Sürekli panik atak geçirme korkusu yaşama
- Bundan dolayı sürekli gergin ve huzursuz hissetme
- Atak geçirme korkusundan dolayı kalabalık ve yardım ihtiyacının karşılanamayacağını düşündüğü ortamlara girmekten kaçınma
- Öleceğine ya da çıldıracağına yönelik inanç
PANİK BOZUKLUĞUN NEDENLERİ NELERDİR?
Tüm ırklarda gözlemlenen panik bozukluk için net bir biyolojik neden söz konusu değildir ancak yapılan çalışmalar %48 oranında aileden gen aktarımın söz konusu olduğunu göstermektedir. Ayrıca vücutta bulunan kimyasalların dengesinin de panik bozukluğa etkisi olabileceğine dair bulgular mevcuttur. Günlük yaşamda karşılaşılan stres, gerginlik gibi durumlar da panik bozukluğa sebep olabilirken yaşanan ayrılık, kaza, bir yakının kaybedilmesi gibi travmalar da panik bozukluğun ortaya çıkmasında aracı rol oynayabilmektedir. Özellikle bebeklik, çocukluk, ergenlik gibi yaşamın erken dönemi olarak adlandırılan dönemlerde yoğun stres yaşamış kişilerde görülme olasılığı artmaktadır. Panik Bozukluk ortalama olarak 25 yaşta ortaya çıkmakta ve kadınlarda erkeklerden 2-3 kat daha fazla gözlenmektedir.
PANİK ATAK NEDİR?
Panik atak: belirli bir durum sonucunda ortaya çıkan, yoğun kaygı ve panik nöbetidir. Yaklaşık olarak 15-30 dakika arasında sürer. Panik ataklar sırasında yoğun fiziksel ve zihinsel belirtiler yaşarsınız.
Panik Atak Belirtileri:
- Baş dönmesi
- Ayakta durmada güçlük çekme
- Nefeste hızlanma ve daralma
- Bayılacakmış gibi hissetme
- Yutkunmada güçlük çekme
- Ani tuvalete gitme ihtiyacı
- Kulak çınlaması
- Ellerde ve parmaklarda karıncalanma hissi
- Sıcak basması
- Terleme ve üşüme
- Vücuttan kopmuş gibi hissetme
- Vücutta uyuşma
- Titreme
- Mide bulantısı
- Kontrolü kaybetme ve çıldırma korkusu
- Öleceğim düşüncesi ve ölüm korkusu
PANİK ATAK VE PANİK BOZUKLUK ARASINDAKİ FARK NEDİR?
Panik bozukluk denildiği zaman akla ilk gelen kavram panik ataktır. Bu iki kavram çok sık birbirleriyle karıştırılırlar. Panik atak, tek seferliktir ve herhangi bir nedenden dolayı ortaya çıkabilir. Buna karşın panik bozuklukta bir devamlılık söz konusudur ve neden aranmaz. Kişiler, düzenli olarak ve nedensiz bir şekilde panik atak geçirecekleri inancına sahiptirler.
PANİK BOZUKLUKTA TEDAVİ NASILDIR?
Panik bozukluk tedavisinde EMDR ( Eye Movement Desensitization and Reprocessing/ Göz Hareketleriyle Duyarsızlaştırma ve Yeniden İşlemleme) ve BDT (Bilişsel Davranışçı Terapi) en çok kullanılan yöntemlerdir.
EMDR VE PANİK BOZUKLUK
EMDR terapi, bilgi işlemleme modelini temel alan, bilişsel davranışçı, psikodinamik, danışan merkezli ve beden temelli terapi gibi birbirinden farklı birçok yöntemin elementlerinin kullanıldığı bütünleşik bir yaklaşımdır. Bu yaklaşımla duyarsızlaştırma yoluyla olumsuz atak geçmişlerinize yönelik duyarsızlaştırma yapılmaktadır.
BDT VE PANİK BOZUKLUK
Genel itibariyle 8-20 seans arasında sürmekte olan bu terapide yönteminde, terapist ve danışan tarafından belirlenmiş olan hedefe ulaşmak amaçlanmaktadır. Bu süreçte danışana, terapist tarafından bir ya da birden fazla psikoeğitim verilebilmektedir. BDT ile panik bozukluk çalışıldığı zaman süreç içerisinde önce psikoeğitim verilir, hemen ardından bilişsel yeniden yapılandırma yapılır, daha sonra ise maruz bırakma ve gevşeme tekniklerine başvurulur. Bu yollarla kaygı ve tahammül seviyesinin arttırılması, gerçek dışı inançların yerini alternatif düşüncelerin alması ve kaçınma davranışının ortadan kalkması hedeflenmektedir.
BU TERAPİLER BANA NE KAZANDIRACAK?
- Yaşadığınız atakları kontrol etme ve bu ataklarla baş etme becerisine sahip olma
- Buna bağlı olarak sosyal iyileşme sürecine girme
- Panik atak belirtilerinde düşüş
- Yaşadığınız kaygı durumlarının atak haline gelmesinin önüne geçme
Yazıda bahsedilen belirtilerden sahip olduklarınız varsa destek almanız tavsiye edilir.
Psk. Elif Nur GÜMÜŞ